Campylobacter jejuni

Wat is campylobacter jejuni?

Campylobacter jejuni is een bacterie die kan voorkomen in vlees en vleesproducten en vooral in kip. Maar ook in schaal- en schelpdieren en in rauwe melk komt deze bacterie regelmatig voor. Campylobacter jejuni is in Nederland de belangrijkste veroorzaker van darminfecties. Vooral zomers veroorzaakt deze bacterie veel diarree en buikkrampen.

In kleine aantallen veroorzaakt deze bacterie nog geen infectie. Wanneer het voedsel echter niet koud genoeg wordt bewaard of niet voldoende wordt verhit (bijv. tijdens een barbecue) krijgen de bacteriën de kans om zich te vermenigvuldigen. Na het eten dringen de bacteriën de wand van de darm binnen waardoor een ontsteking van het darmslijmvlies optreedt. We spreken dan van een campylobacter-enteritis of gastro-enteritis.

Iedereen kan een infectie met de Campylobacter bacterie oplopen maar vooral jonge kinderen onder de vijf jaar en jongvolwassenen zijn er gevoelig voor.

Oorzaken van campylobacter jejuni

Een infectie vindt vooral plaats via besmet eten en drinken zoals vlees, kip, schaal- en schelpdieren en rauwe melk. Ook drinkwater dat onvoldoende gezuiverd is, kan een bron van infectie zijn. In uitzonderingsgevallen kan besmetting optreden door contact met ontlasting van jonge huisdieren, op crèches en via anaal seksueel contact.

Door slechte hygiënische maatregelen in de keuken kan de bacterie worden overgedragen via voedingsmiddelen die rauw gegeten worden. Bijvoorbeeld: als een snijplank eerst voor vlees en direct daarna voor rauwkost wordt gebruikt (kruisbesmetting).

De tijd tussen de besmetting en de eerste ziekteverschijnselen is één tot zeven dagen. Dit heet de incubatietijd.

Klachten bij campylobacter jejuni

Lang niet altijd leidt een infectie met Campylobacter tot klachten. Zijn er wel klachten dan hebben deze te maken met een ontsteking van het darmslijmvlies van de dunne- en dikke darm. Gedurende de eerste dagen zijn er vooral klachten zoals koorts, hoofdpijn, moeheid en soms spierpijn en gewrichtspijnen. Na enkele dagen worden deze gevolgd door buikkrampen, misselijkheid met braken en diarree. De diarreeklachten kunnen meer of minder ernstig zijn. Sommige patiënten hebben alleen last van dunne ontlasting. Anderen hebben veel last van waterige en bloederige diarree soms tot wel 10 keer per dag.  Over het algemeen gaan de darmklachten binnen één tot zeven dagen vanzelf over. De koorts is al eerder verdwenen. 

Ongeveer tien tot twintig procent van de patiënten heeft langdurige (tot circa zes weken) en ernstige klachten. In dat geval zal de arts antibiotica voorschrijven.

Na het verdwijnen van de klachten kan de bacterie soms nog gedurende enkele weken in het maagdarmkanaal aanwezig blijven. De bacterie kan dan later opnieuw klachten veroorzaken (recidief). Het kan gebeuren dat de bacterie altijd aanwezig blijft in het lichaam. Dit heet chronisch dragerschap. Dit komt alleen voor bij mensen die HIV positief zijn en bij patiënten met ernstige afweerstoornissen.

Zeldzaam optredende complicaties van een infectie met Campylobacter jejuni zijn gewrichtsontstekingen (o.a. reactieve arthritis) en het Guillain-Barré-syndroom (een zenuwaandoening met onder andere spierzwakte, gevoelsstoornissen en verlammingsverschijnselen).

Diagnose van campylobacter jejuni

Bij kortdurende klachten hoeft er geen onderzoek te worden gedaan. Bij klachten die langer aanhouden laat de arts de ontlasting onderzoeken op de aanwezigheid van de bacterie. Een bloedkweek wordt gedaan om een eventuele infectie van het bloed met de bacterie aan te tonen. Ook kan speciaal bloedonderzoek worden uitgevoerd om antistoffen tegen Campylobacter vast te stellen.

Behandeling van campylobacter jejuni

De eerste paar dagen van de infectie bestaat de behandeling vooral uit het voorkomen van uitdroging als gevolg van diarree. Bij uitdroging is er een te groot verlies aan vocht en zouten als gevolg van de diarree. Het is dan ook belangrijk om extra te drinken, omdat je door de diarree, misselijkheid en koorts veel vocht verliest. Om uitdroging te voorkomen moet dit vocht aangevuld worden. In principe mag je normaal eten. Als de diarree langer dan zeven dagen aanhoudt en gepaard gaat met bloed en slijm, dan wordt een antibioticum voorgeschreven.

Dit kun je zelf doen bij campylobacter jejuni