Darmontstekingsziekte (IBD)

Wat is IBD? 

IBD (inflammatory bowel disease) is een verzamelnaam voor een aantal ontstekingsziekten van de darm, waarvan colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn de bekendste zijn. Er bestaan ook andere vormen van IBD die minder vaak voorkomen, zoals microscopische colitis en eosinofiele colitis.  

In Nederland hebben ongeveer 100.000 mensen IBD. Het zijn chronische ziekten waarbij het lichaam zelf ontstekingen veroorzaakt. Het is een auto-immuunziekte, wat betekent dat het afweersysteem te sterk reageert en ontstekingen veroorzaakt. De precieze oorzaak is onbekend, maar verschillende factoren spelen een rol. Voorbeelden zijn erfelijkheid, de samenstelling van het microbioom en leefstijlfactoren. Klachten die voorkomen zijn buikpijn, diarree (vaak met bloed), vermoeidheid of gewichtsverlies.  
 
De ziekte komt in aanvallen (opvlammingen) en rustige periodes (remissie). IBD kan niet genezen worden, maar medicijnen kunnen de ontstekingen verminderen en rustig houden. Hoe de ziekte verloopt, verschilt per persoon. Sommige mensen hebben zelden een opvlamming, terwijl andere het vaker krijgen. De behandeling bestaat uit medicatie en soms een operatie. Het doel is om de ziekte rustig te houden (in remissie) en ontstekingen te voorkomen.

Verschillen tussen ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 

Er zijn belangrijke verschillen tussen de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Het belangrijkste verschil is dat colitis ulcerosa alleen in de dikke darm voorkomt. De ziekte van Crohn kan door het hele maagdarmstelsel voorkomen. Bij zo’n 10% van de patiënten kan niet vastgesteld worden of het gaat om colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Er wordt dan gesproken van IBD-U (unclassified, ‘niet nader omschreven’). Bij een aantal patiënten kan later alsnog worden vastgesteld om welke vorm het gaat.  

Ziekte van Crohn 

Colitis ulcerosa

Oorzaken van IBD 

Het is nog niet helemaal duidelijk hoe IBD ontstaat. Onderzoek laat zien dat het door een combinatie van factoren gaat, zowel van binnenuit als van buitenaf. Sommige patiënten hebben genen die IBD kunnen veroorzaken of missen genen die beschermen tegen IBD. Factoren van buitenaf zijn bijvoorbeeld: 

• Infecties door virussen of bacteriën in de kindertijd
• Antibioticagebruik 
• Ongezonde voeding (bewerkt eten, weinig groente, fruit en vezels) 
• Weinig beweging 
• Overgewicht  

IBD komt vaker voor in Westerse landen, of landen met een Westerse leefstijl. Helaas neemt het aantal patiënten toe. Onderzoek wijst erop dat gezonder eten en meer bewegen kunnen helpen om minder klachten en opvlammingen te krijgen. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar dit onderwerp. MDL Fonds ondersteunt onderzoek naar de relatie tussen leefstijlfactoren en IBD. Ook wil MDL Fonds meewerken aan een app met gepersonaliseerd voedingsadvies voor IBD-patiënten.